غزل شماره ۲۸ از غزلیات حافظ~ به جانِ خواجه و حقِ قدیم و عهدِ درست

غزل شماره ۲۸ از غزلیات حافظ را در گلستان فان بخوانید. حافظ در اشعار خود به نقد جامعه و مسائل اجتماعی نیز پرداخته است. او با زبانی کنایه‌آمیز و هنرمندانه، نواقص و مشکلات اجتماعی زمان خود را مورد انتقاد قرار می‌دهد. همچنین غزل شماره ۲۹ از غزلیات حافظ؛ ما را زِ خیالِ تو چه پروایِ شراب است؟ را در سایت گلستان فان بخوانید.

غزل شماره ۲۸

به جانِ خواجه و حقِ قدیم و عهدِ درست

که مونسِ دمِ صبحم، دعایِ دولتِ توست

سِرِشک من که ز طوفان نوح دست بَرَد

ز لوح سینه نیارَست نقشِ مهرِ تو شُست

بکن معامله‌ای، وین دل شکسته بخر

که با شکستگی ارزد به صد هزار درست

زبان مور به آصف دراز گشت و رواست

که خواجه خاتَمِ جم، یاوه کرد و باز نَجُست

دلا طَمَع مَبُر از لطفِ بی‌نهایتِ دوست

چو لافِ عشق زدی، سر بباز، چابک و چُست

به صدق کوش، که خورشید زایَد از نَفَسَت

که از دروغ سیه‌روی گشت صبحِ نخست

شدم ز دست تو شیدای کوه و دشت و هنوز

نمی‌کنی به ترحم، نِطاق سلسله سست

مرنج حافظ و از دلبر‌ان حِفاظ مجوی

گناه باغ چه باشد چو این گیاه نَرُست

تفسیر این شعر

این شعر از حافظ، شاعر بزرگ ایرانی، به زیبایی احساسات عاشقانه و فلسفی را بیان می‌کند. بیایید این شعر را به زبان ساده‌تر توضیح دهیم:

1. بیت اول: شاعر به خدا و عهدهای قدیمی اشاره می‌کند و می‌گوید دعای او برای دوستش (خواجه) در صبح، مونس اوست. یعنی در لحظات سخت، امیدش به دعای موفقیت برای کسی است که دوستش دارد.

2. بیت دوم: شاعر می‌گوید که عشق او به محبوبش مانند قطره‌ای از باران است که از طوفان نوح باقی مانده است. این عشق هرگز از دل او پاک نمی‌شود.

3. بیت سوم: شاعر از محبوبش می‌خواهد که دل شکسته‌اش را بخرد، زیرا این دل شکسته ارزشمندتر از هر چیز دیگری است.

4. بیت چهارم: در این بیت به داستانی از تاریخ اشاره می‌شود که نشان می‌دهد گاهی انسان‌ها باید از قدرت‌های بزرگ بترسند و در عین حال باید به خودشان اعتماد داشته باشند.

5. بیت پنجم: شاعر به دوستش می‌گوید که نباید از لطف بی‌پایان خدا ناامید باشد و اگر ادعای عشق می‌کند، باید با جدیت و شجاعت با آن روبرو شود.

6. بیت ششم: این بیت به صداقت اشاره دارد و می‌گوید که اگر انسان صادق باشد، موفق خواهد شد و اگر دروغ بگوید، به بدبختی دچار می‌شود.

7. بیت هفتم: شاعر ابراز می‌کند که به خاطر عشقش به محبوب، حتی در طبیعت هم شیدا و دیوانه شده است و هنوز هم از او ترحم نمی‌بیند.

8. بیت هشتم: در پایان، حافظ می‌گوید که نباید از دلبران انتظار زیادی داشت و گناه باغ (محبت) چیست وقتی که گیاه عشق هنوز جوانه نزده است.

در کل، این شعر ترکیبی از عشق، امید، صداقت و انتظارات انسانی را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که عشق واقعی چه چالش‌هایی را به همراه دارد.